ตอนสมัยเราเรียนภาษาอังกฤษ คุณครูเค้าก็ให้เราท่อง 5W1H ใช่ไหมคะ จำกันหรือป่าว เพราะ 5W 1H เป็นการตั้งคำถาม เพื่อบอกว่า ใคร ทำอะไร ที่ไหน เมื่อไหร่ ยังไงและทำไม (Who, What, When, Where, Why & How)
ภาษาจีนก็มีเหมือนกันเลยค่าาา และคำพวกเนี้ยเป็นคำสำคัญเพราะเป็นต้นกำเนิดของการถามคำถามในทุกภาษาเลยนะ เอาเป็นว่ารู้ 5W 1H เนี่ยก็ถามอะไรได้ครอบจักรวาลเลยล่ะ (เว่อร์!)
นอกจากนี้ รู้หรือป่าวว่า บางทีเนี่ยเรายังใช้คำพวกนี้ในลักษณะอื่นๆ ที่ไม่ใช่คำถามด้วยนะ งั้นวันนี้เรามารู้จัก 5W 1H ในภาษาจีนกันดีกว่าน้า
คำที่ 1 谁 [shéi / shuí] = ใคร
ออกเสียงได้ 2 อย่างนะ จะพูดว่า 谁 [shéi] (เสย) ใช้กับภาษาพูดก็ได้ หรือจะพูดว่า [shuí] (สุย) ที่มักใช้กับภาษาเขียนก็ได้เหมือนกันค่ะ
วิธีใช้ก็เหมือนกับ “ใคร” ในภาษาไทยเลยค่ะ
เช่น ไปงานเลี้ยงรุ่น เจอเพื่อนเก่าแต่จำไม่ได้แล้วว่าคือใคร สวยขึ้นจมเลย เลยกระซิบถามเพื่อนอีกคนว่า 她是谁? [Tā shì shéi] เค้าคือใครอ่ะ？
แต่หากว่าเขามาทักเราแบบว่าฉุกละหุก นึกชื่อไม่ออก แก่แล้วความจำไม่ดี จะถามว่า 你是谁？[Nǐ shì shéi?] เธอเป็นใครอ่ะ? คนจีนเขาว่าวิธีพูดแบบนี้ไม่ค่อยสุภาพเท่าไหร่
ให้พูดอย่างนี้แทนค่ะ 你是…? [Nǐ shì…?] เธอคือ… (ลากเสียง shì ยาวๆหน่อย แล้วทำท่าทางนึกหน่อยนะ ) คู่สนทนาเราจะรู้เองค่ะ ว่าเรานึกชื่อเขาไม่ออก หรือจำเขาไม่ได้แล้ว เขาก็จะแนะนำตัวเองให้เรารู้เองค่ะ
นอกจากนี้ 谁 ไม่จำเป็นว่าอยู่ในประโยคแล้วจะเป็นประโยคคำถามเสมอไปนะคะ ต้องดูบริบทของประโยคทั้งหมดประกอบกัน ลองดูตัวอย่างประกอบดีกว่า
他是一个好心人，谁都喜欢他。[Tā shì yī gè hǎoxīn rén, shéi dōu xǐhuān tā] เขาเป็นคนมีน้ำใจ ใครๆก็ชอบเขา (จะเห็นว่าไม่ใช่การถามนะจ๊ะ)
แต่ถ้าหากเติม 的 ต่อท้าย กลายเป็น 谁的 หมายถึง “ของใคร” (ภาษาอังกฤษคือ whose) เช่น เราเจอ Iphone ของใครไม่รู้วางไว้ในห้องเรียน เราก็หยิบขึ้นมาแล้วตะโกนถามว่า
这个是谁的苹果手机?
Zhège shì shéi de píngguǒ shǒujī?
ไอโฟนของใครจ๊ะ?
หรือสั้นๆ 这个是谁的 ?
Zhège shì shéi de?
นี่ของใครอ่ะ? ก็ได้ค่ะ (สามารถละ 苹果手机ได้ในฐานที่ว่าคนมองมาก็รู้ว่ามันคืออะไร)
คำที่ 2 什么 [shénme]
แปลว่า “อะไร” ในภาษาไทยค่ะ ลองมาดูวิธีใช้กัน
你在做什么？[Nǐ zài zuò shénme?] เธอกำลังทำอะไรอยู่？
什么意思？[Shénme yìsi?] หมายความว่าไงอ่ะ？
เช่นเดียวกันค่ะ บางครั้งในประโยคที่มีคำว่า 什么 ไม่ได้แปลว่าเป็นประโยคคำถามเสมอไป เช่น เพื่อนถามว่ากลางวันนี้กินอะไรดี เราเองก็นึกไม่ออกเหมือนกัน เลยตอบไปว่า
什么菜都可以吃。
Shénme cài dōu kěyǐ chī
กินอะไรก็ได้ (แล้วรอให้เพื่อนเสนอ ค่อยบอกว่าไม่เอาอ่ะ กินอันนั้นเหอะ เป็นงั้นไป – -‘)
คำที่ 3 哪里 / 哪儿 [nǎlǐ / nǎr]
แปลเป็นไทยว่า “ไหน” หรือ “ที่ไหน” ค่ะ
ความแตกต่างก็คือ 哪里 นี่คนจีนทางใต้ใช้กัน รวมถึงไต้หวันด้วย ส่วน 哪儿 ก็คนจีนทางเหนือใช้กันค่ะ
ในรูปแบบคำถาม เราจะเห็นกันบ่อยๆ เช่น
地铁站在那里? / 地铁站在哪儿? [Dìtiězhàn zài nǎlǐ? / Dìtiězhàn zài nǎr?]
สถานีรถไฟใต้ดินอยู่ที่ไหนคะ?
ถ้าไม่เกี่ยวกับคำถาม 哪里 ก็สามารถใช้เป็นคำตอบรับคำชมก็ได้ค่ะ (แต่ 哪儿 ใช่ไม่ได้นะตัววว)
เช่น มีคนชมเราว่าภาษาจีนดี
你中文说得很好！
Nǐ Zhōngwén shuō dé hěn hǎo!
ภาษาจีนของเธอพูดได้ดีมากเลย
ถึงแม้เรารู้ว่าเก่งพอตัว อิ อิ เราก็ต้องถ่อมตัวหน่อยนึงอ่ะนะก็สามารถตอบได้ว่า
哪里，哪里。
Nǎlǐ, nǎlǐ.
ไม่ขนาดนั้นหรอกจ้า ไม่เก่งขนาดหร้อก
哪里 และ 哪儿 ก็สามารถใช้ในประโยคบอกเล่าทั่วไปได้ค่ะ เช่นเพื่อถามว่าจะไปที่ไหนดี เราก็ตอบว่า
去 哪里/哪儿 都行。
Qù nǎlǐ/nǎr dōu xíng.
ไปที่ไหนก็ได้
คำที่ 4 什么时候 [shénme shíhòu]
คำนี้แปลเป็นไทยได้ว่า “เมื่อไหร่”
เช่น เพื่อนพิรี้พิไรไม่ไปสักที ถามว่า
你什么时候走？
Nǐ shénme shíhòu zǒu?
เธอเมื่อไหร่จะไปเนี่ย?
และเช่นกัน ประโยคที่มีคำว่า 什么时候 ก็ไม่ได้แปลว่าเป็นประโยคตลอดไปนะคะ เช่น เราอยากชวนเพื่อนไปเที่ยว ถามว่าว่างเมื่อไหร่อ่ะ เพื่อนสามารถตอบได้ว่า
什么时候都可以。
Shénme shíhòu dōu kěyǐ.
เมื่อไหร่ก็ด้ายย (ว่างตล๊อด)
คำที่ 5 为什么 [wèishénme]
แปลเป็นไทยได้ว่า “ทำไม”
เช่น 你为什么没有空？
Nǐ wèishéme méiyǒu kòng?
ทำไมไม่ว่างเลยอ่ะ?
你为什么不爱我?
Nǐ wèishéme bù ài wǒ?
ทำไมเธอไม่รักชั้นห๊ะ? (เดวมีเรื่อง!)
แล้วก็เช่นกันกับตัวอื่นๆ 为什么 นี้ บางทีก็ไม่ได้เป็นคำถามเสมอไปนะ ลองดูประโยคนี้กัน
你为什么这样做!
Nǐ wèishéme zhèyàng zuò.
ทำไม (เธอ) ทำอย่างงี้ฮะ!
สังเกตว่าประโยคนี้ไม่ใช่คำถามค่า เพราะไม่ได้ต้องการคำตอบว่าเมื่อกี้ทำอะไรลงไป
คำที่ 6 怎么/ 怎么样 [zěnme / zěnmeyàng]
怎么 แปลเป็นไทยได้ว่า “ยังไง” มาดูตัวอย่างกัน
从这道那怎么走？
Cóng zhè dào nà zěnme zǒu?
จากตรงนี้ไปถึงตรงโน้น ไปยังไง?
หรือเพลงดังของเติ้ง ลี่จวิน (邓丽君) 你怎么说?
Nǐ zěnme shuō.
เธอจะพูด (แก้ตัว) ยังไง?
มีอีกคำที่เจอบ่อยๆค่ะ คือ 怎么样 [zěnmeyàng] คำนี้อาจไม่ได้อยู่ใน 5W1H ค่ะ แต่ก็เป็นคำที่ใช้บ่อยมากๆ เหมือนกัน เป็นคำถามทำนองถามความคิดเห็นค่ะ เทียบได้กับ how about
เช่น เรากลับบ้านเยี่ยมพ่อแม่ ถามท่านว่า
您们身体怎么样?
Nínmen shēntǐ zěnme yàng?
ช่วงนี้สุขภาพป๊าม๊าเป็นไงมั่งคะ?
หรือชวนคุณแฟนไปดูหนัง ตะล่อมถามว่าดูเรื่องนี้ดีมั๊ย (MI 5 เราไม่อยากดู อยากดู Inside Out)
这个电影怎么样？
Zhège diànyǐng zěnme yàng?
หนังเรื่องนี้เป็นไง (ดีป่าว?)
คำว่า 怎么 กับ 怎么样 มีความแตกต่างที่วิธีการใช้นะ คือ 怎么 ต้องตามด้วยกริยา เป็นโครงสร้าง 怎么+ กริยา ค่ะ เช่น
怎么想? [zěnme xiǎng?] = คิดยังไง?
怎么吃? [zěnme chī?] = กินยังไง?
怎么办? [zěnme bàn?] = ทำยังไง?
ส่วน 怎么样 สามารถเป็นภาคแสดงจบได้ในตัว เช่น
最近怎么样? [zuìjìn zěnme yàng?] = ช่วงนี้เป็นไง?
爱情怎么样? [àiqíng zěnme yàng?] = ความรักเป็นไง?
考试怎么样? [kǎoshì zěnme yàng?] = สอบเป็นไง?
คราวนี้เราก็ถาม-ตอบได้ครอบจักรวาลลลแร้ววว
สุ่ยหลิน^^
