สุ่ยหลินว่าหลายคนอาจงง ว่าทำไมภาษาจีนถึงเรียกได้หลายอย่างจัง ตอนเริ่มเรียนใหม่ๆ สุ่ยหลินก็งงเหมือนกันว่าทำไมต้องเรียกตั้งหลายชื่อ ทั้งๆ ที่ทั้งหมดก็คือภาษาจีนกลางเหมือนกันแหละ
มีทั้ง 国语, 普通话, 汉语, 中文, 白话文 ฯลฯ
ซึ่งทั้งหมดแปลว่า “ภาษาจีนกลางแมนดาริน!” ><‘
พวกเราเองเรียนภาษาจีนในฐานะคนต่างชาติ อาจไม่เห็นความแตกต่าง แต่คนจีนฟังแล้วรู้สึกว่า sensitive บางชื่อก็ตั้งมาเพราะเหตุผลทางการเมือง บางชื่อก็เกี่ยวกับภาษาและวัฒนธรรมและความเป็นมาค่ะ
พอฟังอาจารย์เล่าให้ฟังก็ถึงบางอ้อ เลยอยากเล่าให้มิตรรักแฟนเพจฟังจัง ถึงแม้ว่าเราจะรู้คำแปลแล้วว่า คำพวกนี้แปลว่าภาษาจีนกลางทั้งหมด แต่พอรู้เหตุผลก็ช่วยให้เราจำได้แม่นขึ้น อาจารย์ถึงว่าเรียนภาษาต้องเรียนให้ถึงแก่น มันเป็นอย่างนี้นี่เองงงงงง….(เอคโค่) อุ อุ
เริ่มเลยนะค้า
国语 [Guóyǔ]
แปลตรงตัวว่าภาษาของประเทศชาติ คำนี้เราคนต่างชาติไม่รู้สึก แต่คนจีนบางกลุ่มยังไม่ยอมรับ หรือไม่อยากเป็นส่วนหนึ่งของจีนรับไม่ได้ เพราะเค้าถือว่าเค้าไม่ใช่คนประเทศนี้ ภาษาของประเทศก็ไม่ใช่ภาษาของเค้าอ่ะดิ ดังนั้น เค้าไม่พูด เค้าไม่ใช้ (ภาษาจีนกลาง) คำเรียกนี้ก็เลยตกไป (ปัจจุบัน 国语 นิยมใช้เป็นคำเรียกภาษาจีนกลางของคนไต้หวันค่ะ)
汉语 [Hànyǔ]
แปลได้ว่าภาษาของชนชาติ “ฮั่น” ซึ่งเป็นชนชาติที่มีจำนวนมากที่สุดในจีนค่ะ ดังนั้นคงพอเดาได้ว่ามีคนส่วนหนึ่งที่ไม่ใช่ชนชาติฮั่น จึงไม่ใช้คำนี้เรียกภาษาจีนกลางค่ะ ซึ่งถ้าจะแยกย่อยแบบชี้เฉพาะชัดๆ ลงไปอีก ก็จะได้ความว่าคำว่า 汉语 ในภาษาจีนจะเน้นที่การสื่อสารเป็นหลัก เป็นได้ทั้งภาษาพูดและภาษาเขียน เช่น 汉语词典 คือดิกชันนารีภาษาจีน ที่เป็นคำศัพท์เพื่อใช้สื่อสารกันทั้งภาษาพูดและภาษาเขียนนั่นเองค่ะ คนจีนแผ่นดินใหญ่ส่วนมากมักเรียกภาษาจีนกลางว่า 汉语 ค่ะ
白话文 [báihuàwén]
แปลว่าภาษาของชาวบ้านร้านตลาดทั่วไป คำนี้ถูกเรียกขึ้นสมัยที่จีนยังมีกษัตริย์ เป็นคำตรงกันข้ามกับคำว่า 文言文 [wényánwén] คือภาษาที่ใช้ในราชสำนัก เป็นคำกลอน เน้นความไพเราะและคล้องจอง ไม่มีเครื่องหมายวรรคตอน แต่คำเหล่าเนี้ย ต้องตีความอีกแปดตลบ ชาวบ้านฟังไม่ออก จึงมีคำเรียกภาษาของชาวบ้าน (ที่ไม่ต้องคล้องจอง ไม่ต้องเป็นกลอน) ว่า 白话文
中文 [Zhōngwén]
คำนี้เป็นคำกลางๆ นิยมใช้กันทั่วไป เป็นการแค่พูดเฉยๆ ว่าภาษาของประเทศจีน (中国) แค่นั้นค่ะ คำนี้คนใช้กันทั่วไปเพราะปลอดภัยไม่กับกระทบใคร ซึ่งถ้าจะชี้เฉพาะลงไปก็จะได้ความว่า 中文ในภาษาจีนหมายถึงทั้งภาษาพูดและเขียนเช่นเดียวกับ 汉语 แต่เพราะมีคำว่า 文 จึงเน้นที่ภาษาเขียนเป็นหลักค่ะ นอกจากนี้ยังรวมไปถึงภาษาที่ใช้ในบทกวีและสื่อไปถึงวัฒนธรรมอีกด้วยนะคะ
普通话 [pǔtōnghuà]
แปลตรงตัวว่าภาษาของคนธรรมดาๆ ค่ะ คำนี้เกิดขึ้นเพื่อลบความไม่เท่าเทียมกันว่าภาษากลางของประเทศเป็นภาษาของใครกันแน่? ไม่ใช่ของฮั่น ไม่ใช่ของแมนจู ไม่ใช่ของใครทั้งนั้นเป็นของคนธรรมดาๆ ทั่วประเทศจีน ถือว่าเป็นอีกคำที่คนจีนแผ่นดินใหญ่ใช้เรียกภาษาจีนกลางค่ะ
ส่วนภาษาอังกฤษเรียกภาษาจีนกลางว่า Mandarin ถามว่ามาจากไหน? ทำไมต้องเป็นแมนดาริน? ก็เพราะราชวงศ์สุดท้ายที่ปกครองจีนคือราชวงศ์แมนจู (โกนครึ่งหัวถักเปียองค์ชายสี่ที่เราเห็นในหนังจีนบ่อยๆ ) พอมีการตกลงเรื่องภาษาทางการของชาติขึ้นมา เลยมีการผสมระหว่างภาษาจีนของฮั่น จีนของแมนจู จีนของปักกิ่งและอื่นๆ เข้าด้วยกันกลายเป็นภาษาจีนกลางค่ะ ฝรั่งจึงเรียกภาษาจีนกลางว่า Chinese Mandarin ด้วยเหตุผลนี้เอง
หมายเหตุ เนื่องจากโพสนี้สุ่ยหลินเคยโพสไว้ใน Fanpage เรียนจีนให้ได้จีน เลยมีข้อสันนิษฐานอีกหลายข้อที่น่าสนใจเกี่ยวกับความเป็นมาของชื่อเรียกภาษาจีนกลางค่ะ สุ่ยหลินขออนุญาตนำโพสของคุณผู้อ่านรวบรวมมาไว้ตรงนี้ด้วยกันนะคะ ต้องขออภัยอย่างสูงที่ไม่ได้ใส่ชื่อผู้เขียน เนื่องจากมีหลายๆ ท่านค่ะ
ความคิดเห็นจากคุณผู้อ่าน
Mandarin ในภาษาอังกฤษสมัยเก่ามีความหมายว่า “ราชการ” หรือ “ทางการ” Mandarin language คือภาษาราชการดังนั้น Mandarin language ของไทยคือภาษาไทย เป็นต้น
ความเป็นมาของการเรียกชื่อแบบนี้ เริ่มจากนักบุกเบิกชาวตะวันตกยุคแรกๆ ที่ค้นพบเมืองจีน กลุ่มที่เข้ามาก่อนใครก็คือกลุ่มของนักสอนศาสนาของคาทอลิกและพ่อค้าเดินเรือ ซึ่งกลุ่มคาทอลิกนิกายเยซูอิตพวกนี้พบว่าภาษาราชการที่ใช้ในสมัยราชวงศ์หมิงเรียกกันว่า官方语言 [guānfāngyǔyán] ซึ่งหมายถึงภาษาราชการ ปัจจุบันก็คือจีนกลางที่เรารู้จักกันดี ซึ่งภายหลัง ดร. ซุนยัดเซ็นเปลี่ยนให้เรียกเป็น 国语 และเหมาเจ๋อตุงมาเปลี่ยนชื่อให้เรียกเป็น 普通话อีกทีในภายหลัง
ซึ่งคณะเยซูอิตกลุ่มนี้เองเป็นกลุ่มแรกที่เริ่มต้นเรียก 官方语言 ว่า Mandarin Chinese Language (ภาษาราชการของจีน) จนกระทั่งถูกเรียกมาถึงปัจจุบันว่า Mandarin ส่วนคำว่า 汉语 หรือภาษาจีนกลางนั้นจริงๆแล้วมีความหมายรวมไปถึงภาษาจีนแต้จิ๋ว (潮州话), ภาษาจีนกลาง (普通话), ภาษาจีนกวางตุ้ง(广东话) , ภาษาจีนฮกเกี้ยน (福建话) และภาษาจีนอื่นๆ ด้วยเพราะแต่เดิมหมายถึงภาษาฮั่นภาษาเดียว แต่เนื่องจากในช่วงเวลาเป็นพันปีกลุ่มชาวฮั่นได้เดินทางแยกย้ายไปตั้งรกรากที่ต่างๆ และขาดการติดต่อกันทำให้รุ่นลูกรุ่นหลานสำเนียงและสำนวนการพูดภาษาแต่ละท้องถิ่นยิ่งแตกต่างมากขึ้นเรื่อยๆ
ปัจจุบันไม่มีนักวิชาการท่านใดสามารถบอกได้ว่า 汉语 ยุคแรกเริ่มพูดสำเนียงแบบใดเพราะไม่มีการบันทึกเมื่อเกือบ1500ปีที่แล้วไว้ ภาษาจีนกลางที่ใช้อยู่ปัจจุบันก็ไม่ใช่สำเนียง 汉 ดั้งเดิมเพราะก่อนการปฎิวัติวัฒนธรรมทุกพื้นที่ต่างพูดจีนสำเนียงของตนพอ เหมาเจอตุงครองอำนาจค่อยประกาศว่าให้ใช้สำเนียงนี้เป็นภาษากลางให้เรียกว่า普通话 (普通หมายความว่าทั่วไป 普通话 ก็คือสำเนียงที่คนทั่วไปใช้)
ดังนั้น 汉语 จึงหมายถึงภาษาจีนทุกสำเนียงส่วน 普通话 คือภาษาจีนกลางโดยเฉพาะ
สุ่ยหลิน^^
